Ufuktaki büyük tehlike

Tandoğan meydanından sonra bir momentum kazanarak birbirini izleyen mitinglerde kendini gösteren toplumsal muhalefet dalgası çok kritik bir noktaya ulaşmak üzere, yada ulaştı. CHP ve DSP arasında sürmekte olan “at pazarlığı”, bir an evvel sonuçlanmadığı taktirde, seçimlerden sonra, özelde bu gün meydanları dolduranları genelde ülkeyi çok büyük felaket bekliyor.

Bu dalga, geri çekildiğinde, ki mutlaka geri çekilecektir, seçimlerden sonra AKP geriletilememiş, meclisin bileşimi değişmemiş ise Türkiye çok büyük bir tehlikeyle karşı karşıya kalacaktır.

İç ve dış dinamiklerin kesişmesi çok anlamlı
Bu toplumsal muhalefet karşı ülke içinde ve dışındaki tepkilere baktığımızda, bu muhalefetin hangi çıkarların ittifakını tehdit ettiğini görebiliyoruz. İçinde orta sınıf unsurlar bulunmakla birlikte yanlış bir biçimde, bir orta sınıf hareketi olarak nitelenen, çalışanların (İşçi sınıfının yeni şekillenen bir kesiminden söz ediyoruz) bu toplumsal muhalefeti, laikliğin korunması “ana simgesi” altında esas olarak, ülke içinde yükselmekte olan bir sermaye fraksiyonu ve destek sınıflarıyla onların uluslararası (ABD ve AB de ifadesini bulan uluslararası ekonomik ve jeopolitik çıkarlar) müttefiklerinden oluşan bir çıkarlar ittifakını (bloğu) tehdit etmektedir.

Bu nedenle, temsil gücü ve talepleri, görülmezden gelerek, ısrarla askeri darbe çığırtkanlığıyla suçlanması, tehdit altında olan ittifakın korkusunu derecesini, dolayısıyla da eline geçireceği ilk fırsatta da göstereceği tepkinin şiddeti hakkında bize bir fikir verebilir.

AKP siyasi seçkinleri ve etrafında kümelenmiş sermaye kesimleri, kendilerini varoluşsal bir tehdit altında hissederken, uluslararası sermayenin egemen kesimi, bu ulusalcı tepkiyi, hem Türkiye özelinde hem de dünya genelinde kendi düzenleme sistemlerine (küreselleşmeye, AB’ye, BOP’a karşı) ve hegemonyasına karşı büyük bir tehdit olarak algılamaktadır. Bu nedenle bu dalga geri çekildiğinde, hem karşı çıktığı güçleri son derecede korkutmuş hem de amaçlarına ulaşmamış (AKP’yi geriletememiş) ise, yerini moral bozukluğuna ve dağınıklığa bırakacaktır.

Seçimlerden AKP’nin yine en büyük ve belirleyici parti olarak çıkması halinde, bu sokaklara karsı millim irade olarak sunulacak, ve devletin AKP’yi engelleyen tüm denetleme ve dengeleme kurumlarının ele geçirilmesi süreci hızlanacaktır. Böyle bir dalganın bir kez daha oluşmaması için gereken tüm idari, siyasi kültürel tedbirler alınmaya çalışılacaktır.

Daha önce bir başka ülkede
Dikkat çekmeye çalıştığım senaryo, ilk anda fantezi hatta hezeyan gibi gelebilir ama, biraz tarih bilgisi olanlar geçen yüzyılda çok benzer bir sürecin İtalyan Faşizmini iktidara getirdiğini kolaylıkla anımsayacaklardır.

İtalyan Faşist hareketi, İtalyan işçi hareketinin büyük kitlesel eylemlerinin, amaçlarına ulaşamadan, ama orta sınıfları ve büyük sermayeyi fena halde korkuttuktan sonra geri çekilmeye başladığı bir ortamda şekillendi. Mussolini bu güce dayanarak, seçme ufak bir azınlığını temsil etmesine rağmen, hükümeti ele geçirmiş, başlangıçta, yasal-parlamenter sistemin çerçevesi içinde kalmış, tek tek yasaları değiştirmekle yerinmiş (pasif devrimi andıran bir süreç) ilerlemiş, ancak İtalyan Sosyalist Partisi millet vekili Giacomo Matteotti cinayetini izleyen kitle eylemelerine tepki olarak iktidara tümüye ele koymuştur.

Tabii ki AKP faşist bir parti değildir. Türkiye tarihi önemli (ulusal burjuvazinin zayıflığı, ekonomik kırılganlık gibi) benzerlikler olsa bile 1920’lerin İtalya’sı değildir. Değildir ama, bir başka tuhaf, hatta irkiltici bir benzerlik söz konusu. Bu tuhaflık, küreselleşme ve İslamlaştırma bağlamında bir “pasif devrim” sürecini andıran bir gelişme yaşıyor olmamızla ilgili.

1980’lerden bu yana Türkiye’nin ekonomik coğrafyası devlet eliyle, yukarıdan aşağı, yeniden şekillendiriliyor ve uluslararasi sermayenin kullanımına açılıyor, bölüşüm ilişkilerinde kurulu mutabakat Neo-liberal reformların etkisiyle bozuldukça, ortaya çıkan tepkiler siyasal İslam’da (ve Kürt ayrılıkçılık hareketinde) toplanıyordu. AKP bu “pasif devrime” bezer süreci devraldı ve hükümeti sırasında, siyasal İslam’ın ekonomiye, devletin bürokrasisine, toplumun kültürel dokusuna nüfuz etmesini kolaylaştıracak, merkezi devletin etkilerini geriletecek yasal adımları teker teker atmaya başladı. Bu, “yavaş rejim değişikliği” anlamına gelen süreçte Cumhurbaşkanlığı ve Anayasa Mahkemesinin direnişiyle karşılaşınca da, AKP, gündemine bu iki kurumun ele geçirilmesi hedefini koydu. AKP’nin Cumhurbaşkanlığını ele geçirme konusunda bu kadar telaş içinde olmasının temel medeni de işte bu… Bir de bence, ilk başlangıçta elde ettiği momentumu kaybetmekte, toplumsal bir muhalefetin şekillenmekte ve bir krizin gelmekte olduğunun giderek bilincine varıyor olmasıydı. Projenin kritik noktaya ulaşması açısından verili süre/zaman hızla kısalıyordu.

Toplumsal muhalefet geri çekilmeye başladığında işte böyle bir “pasif devrim” süreci üzerinde geri çekilmeye başlayacak, kurumsal ve hukuki ve hatta fiziki karşı saldırılar karşısına direnci çok düşük olacaktır… Bu yeni konjonktür, siyasal İslam’a ve uluslararası sermayeye yönelik muhalefetin tümüyle ezilmesine yol açacak, AKP ile başlayan İslamlaştırıcı “pasif devrim” hızlanarak rejimin karakterini radikal bir biçimde değiştirme noktasına ulaşabilecektir.

En büyük Sorumluluk önce CHP ve DSP’nin olacak
Bu kötümser senaryonun gerçekleşebilmesine olanak sağlayacak üç vektör halen harekete geçmiş görünüyor. Birincisi, “Sosyal Demokrat” partilerin, yükselen toplumsal muhalefeti temsil ederek siyasi bir kazanım elde etmesini sağlayabilecek birleşme süreci dejenere olmak üzeredir. İkincisi, ülke içinde ve dışında AKP yanlısı blok sokaklara çıkanların iradelerini yok sayarak doğrudan, askeri darbe tehlikesi üzerinde yoğunlaşarak, bir cephe oluşturmaya başlamış, aslında, doğal olarak bu cepheye katılmaması gereken kesimlere karşı bir “moleküler asimilasyon” sürecini de başarıyla işleterek, sol liberal, hatta kimi radikal aydınların sesini de kendi korosuna kazanmaya başlamıştır. Üçüncüsü: AKP’nin, tabanı kararlı, örgütü çalışır ve etkindir, bu nedenle seçimleri kazanma olasılığı ve hatta beklentisi güçlüdür, ve muhalefetin çaresizliği bu olasılığı güçlendirmeye devam etmektedir, Bu arada bir momentum oluşması tehlikesi söz konusudur.

Karşımızdaki tehlikeyi çok daha katmerli hale getiren etken ise ekonomik dengelerin son derecede kritik olmasıdır. İktidar bloğu içindeki güçler, çok ciddi bir mali krizin gelmeye başladığını, bu krizde ayakta kalabilmek içinde devletin tüm kaynaklarına gereksinim duyacaklarını gayet iyi biliyor, buna göre hazırlanıyorlar. Bu hazırlık içinde bir başlık devlet makinesi içinde iktidarın kristalleştiği noktaları ele geçirmek ise, öteki de, olası herhangi bir toplumsal muhalefetin sesini yükseltmesi, “kayığı sallaması” hatta devirmesi olasılığının önünün kapanmasıdır

Eğer CHP ve DSP bir an evvel birleşemez, solun geri kalanını ve sendikaları kendisini desteklemeye ikna edemezse, bu kötümser senaryonun gerçekleşme, olasılığı seçimlere doğru hızla yükseliyor olacaktır.