Şiirleri serbest bırakın!

"YAPI Kredi Yayınları, yayın hakları kendinde olan şairlerin eserlerinin İnternet’te yayınlanmasına izin vermeyeceğini açıkladı."

Böylece Şiirin, bir sanat ürünün sıradan bir meta olarak kabul edildiği bir kez daha vurgulanmış oldu.

İnternet’te dolaşmaya başlayın göreceksiniz, Avrupa’da ve Amerika’da meta olarak kabul edilen tek tek şiirler değil, bu şiirleri içeren yayımlanmış kitaplar. Onayladığımdan değil, ama anlaşılabilir bir durum. Çünkü kitap ticari bir etkinliğin sonucu. Arkasında sermaye, ticari işletme var. Şiir ise bir sanat yapıtı. Eğer Yapı Kredi Yayınlarının mantığını benimseyecek olsam bir okul müsameresinde bile şiir okuyamam, yazmakta olduğum bir denemede bir yazarın Şiirini kullanamam.

Ancak, bir Şair, yapıtını meta olarak ilan eder, telif hakkını, belki patentini de alır ve “bunu kimse benim iznim olmadan yayımlayamaz, hatta kullanamaz” derse o zaman tabii söyleyecek bir şey kalmaz. Ben bir şairin bu açıklamayı yapmak, şiirlerinin birer meta parçası olarak görülmesini istemez sanırım.

“Şairlerin emekleri sömürülüyor, onların telif hakları, gelirleri yok ediliyor, şiirler yanlış, eksik yayınlanıyor” saptamasıyla YKY savunmaya gelince, bunun aceleyle ileri sürülmüş bir sav olduğunu düşünüyorum.

Şair emekçi değil, bu açıdan şiirinin bir yerde kullanılması, onun emeğinin sömürülmesi anlamına gelmez. Eğer bir “sömürüden” söz edeceksek (ekonomik anlamda tabii, üzerinden fazladan para kazanmak gibi- yoksa ahlaki bir kategori olarak değil) doğrudan yayıncılık etkinliğini mercek altına almamız gerekir ki bu da kapitalist bir toplumda tam anlamıyla bir saçmalık olur. Bu yüzden Şairden izin alarak, yayımlanan şiir kitapları için telif hakkı ve kitabı korumak anlaşılabilir bir şey, eğer yayıncılık sektörünün var olmaya devam etmesini istiyorsak.

Bir şairini şiirini alarak İnternet’e koymanın, bozulma, tahrifat vb gibi sakıncaları tabii ki var. Ama, bence bunları, özgürlükleri sınırlamadan, yasaklama yoluyla, engellemek olanaksız; bunlar kültürel sorunlar. Engellemek isteniyorsa, şairin yapıtı üzerindeki haklarını arttıran ve bir tahrifata karşı, yada istemediği bir siteden çekme hakkına ilişkin yasalar geçirmekle işe başlanabilir. Bir şairin esas amacı şiirinin yayılması, tekrar tekrar okunması, çoğaltılması değil mi? Yanlış mı düşünüyorum, yoksa şairlik para kazanmaya yönelik bir meslek mi?